Serv Wiemers, Directeur
Open State ging voor impact in 2023
Nadat in 2022 flink veel over de nieuwe, open bestuurscultuur was gepraat, moest het er in 2023 maar echt van gaan komen. Met een nieuw kabinet en een nieuwe Wet open overheid (Woo) waren de ingrediënten toch aanwezig.
Nu hadden we al niet het idee dat we als Open State Foundation achterover konden leunen, maar het werd ook echt volledig het tegenovergestelde. Het kabinet viel. De regering bleek zich niet aan de Wet open overheid te houden. De openbare agenda’s van de bewindslieden werden nog slechter dan ooit bijgehouden. Van het algoritmeregister dat het kabinet zich tot doel had gesteld kwam vrijwel niets terecht. En ook de open bestuurscultuur op provincieniveau liet flink te wensen over.
Op al die terreinen liet Open State van zich horen. We zochten de publiciteit op, als rebel, om aan te geven dat de overheid niet open genoeg is en zo de druk op te voeren. En we gaven advies aan en bouwden tools voor overheidsorganisaties, als partner, om concreet aan te geven hoe openheid dan wel te realiseren.
Want die openheid is belangrijk, ook in 2023. Open overheidsinformatie draagt bij aan een beter functionerende democratie, effectieve controle van overheidshandelen, meer vertrouwen in het bestuur en een efficiëntere samenleving. Nederlanders geven aan dat ze hoge prioriteit geven aan die openheid.
In het verkiezingsbericht van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat afgelopen oktober uit uitkwam, bleek dat Nederlanders het disfunctioneren van de politiek als grootste probleem zien. Een nieuw kabinet zou zich volgens de geënquêteerden met name moeten richten op het verbeteren van het functioneren van de politiek. En het is ook duidelijk welke richting die verbetering zou moeten opgaan: De nieuwe bestuurscultuur moet zich kenmerken door transparantie. Men geeft in ruime mate, 68%, voorkeur aan openheid van besluitvorming, terwijl slechts 12% meent dat besluiten soms achter gesloten deuren genomen moeten worden.
In 2023 hadden we dus twee keer verkiezingen: Provinciale Staten- en de vervroegde Tweede Kamerverkiezingen. Bij allebei probeerden we het thema transparantie in de schijnwerpers te zetten. Bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart met een onderzoek naar lobbyregels op provinciaal niveau, in samenwerking met de Volkskrant. We stelden de Transparantie Index op, vergeleken provincies en haalden daarmee de voorpagina van de krant – en veel reacties vanuit de landelijke en provinciale politiek.
Voor de Tweede Kamerverkiezingen in november maakten we de Open Overheid Kieswijzer, met de standpunten van de politieke partijen rondom drie thema’s: (1) effectieve Wet open overheid, (2) transparante lobby door een lobbyregister, en (3) inzicht in algoritmes die de overheid gebruikt. Bovendien deden we onderzoek naar de mate van openheid over de externe afspraken van de bewindslieden. Ook met deze projecten haalden we ruim de media.
Daarnaast verzamelden we weer – en in 2023 dus twee keer! – alle stembureaus voor Waar is mijn stemlokaal. De website werd meer dan 1,6 miljoen keer bezocht en zo hebben veel kiezers hun weg naar het dichtstbijzijnde – of best toegankelijke – stemlokaal konden vinden.
‘Waar is mijn stemlokaal’ was niet de enige website waar wij in 2023 aan werkten. Een andere veel bezochte is OpenRechtspraak.nl. Deze site maakt nevenfuncties van rechters direct toegankelijk. Ook gingen we verder met de doorontwikkeling van Open Spending, en we pakten een oude databank weer op die stil was komen te liggen: in Open Besluitvorming kan iedereen makkelijk zoeken in vergaderstukken van gemeenteraden en Provinciale Staten. De site met alle informatie uit het parlement, 1848.nl, ging geheel vernieuwd 2023 in – en blijven we doorontwikkelen. Een bijzondere database is ons dashboard met overheidsdata ter ondersteuning van (lokale) onderzoeksjournalisten, dat in 2023 van gedaante veranderde en nu bekendstaat onder de naam Bron.
In 2023 had iedereen het over AI, kunstmatige intelligentie. De brede verspreiding van ChatGPT zette velen aan het denken en debatteren. De kansen en bedreigingen werden breed uitgemeten. Terecht, bij zo’n systemische verandering vergelijkbaar met de introductie van de elektriciteit of uitvinding van de stoommachine, maar wij wilden een stukje dieper gaan. Daarom voerden wij het debat over openheid bij de overheid over het gebruik van AI en startten wij een project om te testen wat de invloed van AI is op het democratische debat: LLM’s in debat. Ook zetten wij ons in om de algoritmes die de overheid gebruikt zo transparant mogelijk te delen met de samenleving, zodat meekijken en controle mogelijk wordt – om wantrouwen en uitglijders te voorkomen.
Het jaar 2023 was ook het eerste jaar dat de Wet open overheid (Woo) helemaal van kracht was. Maar dat betekende niet dat de idealen van de Woo dichterbij kwamen. We openden het jaar met het onderzoeksrapport Matglas. Samen met IMI bekeken we de doorlooptijden van Woo-verzoeken bij de ministeries en de wijze waarop de Woo was geïmplementeerd bij ministeries, provincies en gemeenten.
Wat betreft de doorlooptijden, die waren gestegen van gemiddeld 161 naar gemiddeld 167 dagen, terwijl de Woo-norm 28 dagen (+ 14 bij gecompliceerde verzoeken) is. Zo’n 83% van de verzoeken werd te laat beantwoord. Matglas leidde tot veel ophef; alle grote media besteedden er aandacht aan. We presenteerden het rapport op Open Donderdag in het Nationaal Archief en boden het vervolgens aan de Vaste Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken aan, waardoor het ook zijn weg vond naar de politiek.
Dat laatste vinden we bij Open State belangrijk. We doen graag goed werk, maar we willen vooral dat we impact maken, bij media en politiek. Ook in 2023 dus iedere maand een nieuwsbrief, actief op sociale media, opinieartikelen in algemene en gespecialiseerde media, en directe contacten met overheidsorganisaties en politici. Natuurlijk ook met andere maatschappelijke partners. Zo waren we actief binnen de Digitale 4 (met Amnesty International, Bits of Freedom en Waag) die uitgroeide tot Digitale 6 (met SETUP en PublicSpaces), in de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken en als maatschappelijke partner in het Nederlandse Actieplan Open Overheid dat in augustus 2023 werd vastgesteld als onderdeel van het lidmaatschap van de Open Government Partnership (OGP). Open State was ook in 2023 een actieve partner in OGP.
Al deze activiteiten kunnen we alleen uitvoeren met een gedreven, deskundig team met een groot hart voor een open samenleving. Dat team ging dus ook weer in 2023 aan de slag om die openheid te realiseren – door tools te bouwen, onderzoek te doen, projecten te managen, aan pleitbezorging te doen, netwerken op te bouwen, advies te geven. Jesse Renema en Rosa Juffer verlieten dit jaar ons team – om plaats te maken voor Jan van der Burgt en Charlotte Kroese. In het bestuur ging Kees Verhoeven weg en kwam Sanne Kamerling ons versterken. En we hadden onmisbare steun van vrijwilligers, met name rond het project Waar is mijn stemlokaal. We organiseerden ook bijeenkomsten in 2023: een Meetup over open gemeentefinanciën en een over open verkiezingen, en samen met SPOON over de Woo op de International Right to Know Day.
Naast de vrijwilligers hadden we gelukkig ook in 2023 een waardevolle groep mensen die ons steunden. Een belangrijke steunpilaar die we kenden van een paar jaar geleden kwam in 2023 weer terug: Adessium Foundation. Adessium ondersteunt ons de komende periode in het toekomstbestendig maken van Open State Foundation. Zodat we ook in de komende jaren ons kunnen blijven inzetten voor een open overheid. En we roepen iedereen - lezers, supporters, geïnteresseerden - op zich bij Adessium en ons aan te sluiten en ook te doneren of ons op andere wijze te ondersteunen.
Serv Wiemers, Directeur
Team Open State
Developer, maakt ook rare geluidjes met synthesizers die je soms zou kunnen verwarren met muziek.
Meest trots op: Lancering van Bron!
Het geweten van Open State, probeert naast open data en open standaarden ook altijd iedereen aan meer open source te krijgen.
Meest trots op: Dat we voor Waar is mijn stemlokaal op Common Ground-wijze de stembureaus van 60 gemeenten automatisch via API’s inladen! En de prachtige nieuwe frontend van 1848.nl.
Doener en denker tegelijk. Gepassioneerd over het beschermen van het recht op informatie voor burgers.
Meest trots op: Met vereende krachten hebben we impact kunnen maken. Ik ben dan ook het meest trots op het team.
Man van woorden en van daden, aanjager, verbinder, vader. Verruilde dit jaar Open State voor een functie binnen de Rijksoverheid.
Meest trots op: De kritische en constructieve rol van Open State in het aanjagen en stimuleren van een open overheid. Met het project Open Inkoop zijn er flinke stappen gezet in het verbeteren van de maatschappelijke informatiepositie.
Wereldverbeteraar altijd op zoek naar de juiste balans tussen idealen en een gezonde financiële basis.
Meest trots op: Het team dat af en toe wisselt van samenstelling, maar altijd de goede spirit blijft houden: rebel en partner voor een open overheid.
Heeft zich drie jaar lang bij Open State met veel passie en plezier ingezet voor een transparante overheid. Het controleren van de politiek heeft haar journalistieke vlam aangewakkerd: Rosa verruilde dit jaar Open State voor de NOS.
Meest trots op: De onderzoeken rondom transparante lobby en Woo, waarin we niet alleen kijken naar Den Haag maar ook decentrale overheden en bestuur. Daarnaast vind ik het mooi te zien wat voor transformatie Jodal, nu Bron, heeft doorgemaakt en het feit dat Open State op verschillende plekken door het land voorlichting geeft over diepgravende datajournalistiek. Ook de meet-ups van afgelopen jaar vond ik leerzaam en enthousiasmerend, leuk dat we dit weer doen.
Onze bescheiden doorbijter en Woo-specialist die studie en werk weet te combineren.
Meest trots op: Ons Woo-rapport Matglas! Daarmee hebben we de discussie over de wet goed aangezwengeld.
Werkt sinds 2023 bij Open State aan het journalistiek platform Bron.
Meest trots op: Op de journalisten die de overheid controleren met de data van Open State. Op de ambtenaren die met Open State bouwen aan nieuwe fundamenten, aan openheid tot op de onderste steen. En op ons eigen kluppie, dat in meer dan honderd artikelen, journaals, en columns geroemd wordt.
Nieuwe aanwinst van Open State, jurist in hart en nieren - vooral op het gebied van de vrijheid van meningsuiting en privacy - en manusje-van-alles. Credo: Open or it didn’t happen!
Meest trots op: Hoe we als team niet alleen aan de bel trekken als we vinden dat iets meer open MOET, maar met onze expertise ook laten zien dat dat echt KAN. Én heel trots op ons onderzoek naar de gebrekkige staat van openbare agenda’s van bewindspersonen - waar blijft dat lobbyregister?
Onze voorzitter was ook in 2023 Ton Zijlstra, open data expert en partner bij The Green Land . Daarnaast hadden we als algemeen bestuursleden Lisette Kalshoven, voormalig projectleider binnen Team Open State, Ruben Brave, internetpionier en sociaal ondernemer, en Sara Spaargaren, manager van het AI, Media & Democracy Lab. Van Kees Verhoeven namen we afscheid als bestuurslid en we verwelkomden Sanne Kamerling, in het dagelijks leven Senior Information Security Officer bij Stedin.
We konden ook in 2023 niet zonder onze vele fantastische vrijwilligers, zoals Gerno Kwaks die Open State vertegenwoordigde bij het EITI, Extractive Industries Transparency Initiative, en de groep die ons hielp bij het completeren van de 'Waar is mijn stemlokaal'-dataset.
En dan werkten we samen met partners, zoals binnen de Digitale 4 die Digitale 6 werd, met naast Waag, Bits of Freedom en Amnesty International, ook SETUP en PublicSpaces erbij. Natuurlijk ook met media en donoren en diverse maatschappelijke organisaties zoals Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI).
Bovendien waren we actief met diverse maatschappelijke partners in de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken (MCOIG), waarmee we de informatierelatie tussen overheid en burger proberen te verbeteren.
3.500.000 Aantal documenten in Bron
1.670.000 keren dat Waar is mijn stemlokaal is gebruikt tijdens 2 verkiezingen
138 Repositories op GitHub
4 zelfbeheerde servers draaien onze websites en tools
1 volle voorpagina van de Volkskrant (over ons Integriteit-in-de-provincie-onderzoek)
167 dagen - duurt de afhandeling van een Woo-verzoek door ministeries gemiddeld
4 opinieartikelen in nationale kranten: de Volkskrant, de Volkskrant, Trouw en weer de Volkskrant
In het begin van 2023 kwam er na 2,5 jaar praten eindelijk een dataset naar buiten van het ministerie van Defensie waar wij al die jaren om hadden gevraagd. De aanleiding voor ons project destijds was het bombardement op Hawija. Met onze partnerorganisaties hebben wij veel gesprekken gevoerd met de operationele en civiele kant van Defensie. Met de data uit 2016 konden journalisten van de NOS, Nieuwsuur en NRC er eindelijk ermee aan de slag.
Op dit moment hebben wij geen financiering meer om de gesprekken voort te zetten. Onze hoop is dat deze oefening in openbaren bij zal dragen aan een meer open Defensie, maar we houden het natuurlijk wel in de gaten.
Begin 2023 hebben we het redesign van 1848 afgerond. De website ziet er nu weer modern uit. Ook de achterliggende techniek is met z'n tijd meegegaan, we gebruiken nu SvelteKit. Daardoor werkt de website een stuk sneller.
Ook aan de achterkant van het platform is veel veranderd. Omdat de Tweede Kamer na 10 jaar in 2022 eindelijk een Open Data Portaal had, zijn we druk aan de slag gegaan om onze TweedeKamer.nl scrapers te vervangen door API-koppelingen. Dat is grotendeels gelukt, waardoor de documenten een stuk stabieler en sneller binnenkomen.
In 2023 hebben we de missie van 2022 voortgezet: het ontsluiten van de financiële detaildata van lokale overheden op OpenSpending.nl, het platform voor het inzien en vergelijken van de huishoudboekjes van decentrale overheden. Samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en met steun van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben we ons vol ingezet voor het vergroten van het aantal overheden dat hun detaildata op OpenSpending.nl.
Hiervoor hebben we in 2023 veel gesprekken gevoerd met de gemeenten Amsterdam, Zwolle, Amersfoort, Zoeterwoude, Deventer, Alkmaar, Lingewaard en de BEL-combinatie over de technische en maatschappelijke aspecten van het delen van detaildata op ons platform. Ook organiseerden we een Open Spending-Meetup over de waarden en uitdagingen van financiële detaildata. Op verschillende bijeenkomsten en conferenties mochten we over Open Spending vertellen, zoals tijdens de Centric Klantendag, de ‘Grip op Informatie’-week van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) Verder hebben we een mooie samenwerking opgezet met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden. Binnen deze samenwerking organiseren we de ‘Raadsledenklankbordgroep Open Spending’, waarvan de eerste sessie plaatsvond in november 2023.
In 2023 lanceerden we ons vernieuwde journalistieke platform onder de nieuwe naam Bron (fka JODAL). De missie van Bron blijft: alle openbare overheidsinformatie te bundelen en doorzoekbaar maken met tools die zo flexibel zijn dat journalisten en onderzoekers er met maximale vrijheid verhalen mee kunnen maken.
We voegden afgelopen jaar een rits aan nieuwe bronnen toe (o.a. Woo-besluiten en Overheidsrapporten) en lanceerden Bron Alerts. Met die laatste tool kunnen gebruikers nieuwe resultaten binnen hun zoekopdracht direct in hun mailbox ontvangen.
Nieuw dit jaar is ook de Bron Academy, waarmee we door het hele land op redacties workshops geven over het gebruik van overheidsdata voor het maken van journalistieke verhalen. We zijn hiervoor samenwerkingen aangegaan met RPO en Mediahuis en in 2024 breiden we dat flink uit. Ook lanceerden we Bron Gids; het online handboek overheidsdata voor journalisten.
In 2023 vonden er twee keer verkiezingen plaats, dus waren we dit jaar twee maal druk in de weer om alle stembureaus van Nederland te verzamelen. Ondanks een technische storing op de ochtend van de Tweede Kamerverkiezingen is de website in 2023 ruim 1,6 miljoen keer bezocht.
Het aantal gemeenten dat de gegevens aanleverde is weer gestegen, naar 86% en vervolgens 90%. Verder is een langgekoesterde wens in vervulling gegaan. We hebben met twee leveranciers van verkiezingssoftware een koppeling gemaakt. Gemeenten die van deze leveranciers gebruikmaken hoeven daardoor niet meer handmatig de stembureaugegevens in te vullen, dit gaat nu geautomatiseerd.
Dit jaar hebben wij een aantal activiteiten uitgevoerd om transparantie over de inzet van algoritmes bij de overheid te verbeteren. Wij leverden ons rapporten op over het algoritmeregister van de gemeente Amsterdam en dat van Justid. Verder zijn we gestart met een coalitie om het vijfsterrenmodel voor algoritmes op te stellen, in 5 stappen transparante algoritmes realiseren. Beginnend bij 1 ster “gepubliceerd”, tot en met 5 sterren “open”, dat is een volledig open algoritme, van de code, de data tot de ontwerpkeuzes en de governance. Komend jaar zul je hier vaker over gaan horen.
Tot slot is ook bij ons AI niet stilletjes voorbij gegaan. We zijn begonnen met het ontwerpen van een experiment om twee Largue Language Models (LLM's) met elkaar in debat te laten gaan, Debot. We verwachten hier (financiële) steun voor te krijgen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Ons onderzoek zal zich richten op de risico’s voor onze democratie en we hopen aanbevelingen te kunnen doen om transparantie van de inzet van AI te bevorderen.
In januari van dit jaar was Tim Vos-Goedhart namens Open State lid en als lid van de jury voor de Open Data Paperprijs van het RIVM bij de uitreiking van deze prijs. Het winnende team won het budget om hun paper te gaan schrijven en daarbij de data(set) duurzaam openbaar te maken. Daarnaast wonnen alle teams de workshop Open-by-design onderzoek opzetten. In drie workshops hebben wij in 2023 ruim 30 onderzoekers van het RIVM meegenomen in de nieuwste inzichten op het gebied van standaarden, open science publicatiekanalen, dataformaten en open licenties.
In maart 2023 publiceerden we samen met het Instituut Maatschappelijke Innovatie (IMI) een onderzoek dat Den Haag flink opschudde. We onderzochten hoelang ministeries erover deden om verzoeken om overheidsinformatie onder de Wet open overheid (Woo) te beantwoorden, en kwamen uit op een gemiddelde van 167 dagen. Terwijl de Woo 42 dagen voorschrijft! We publiceerden onze conclusies en aanbevelingen in het rapport Matglas.
Niet alleen creëerden we een mediastorm – de NOS, de Volkskrant, NRC en Radio 1 besteedden aandacht aan ons rapport – ons onderzoek werd ook een hot topic in politiek en bestuurlijk Den Haag. Kamerleden Julian Bushoff (PvdA), Inge van Dijk (CDA), Renske Leijten (SP), Chris Simons en Jan Klink (beiden VVD) namen ons rapport in ontvangst, en het vormde de rode draad in het Commissiedebat over de Wet open overheid in maart 2023.
In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen in maart 2023 hebben we in samenwerking met de Volkskrant onderzoek gedaan naar provinciale lobby. We onderzochten de integriteitsregels van alle provincies voor Gedeputeerden, en analyseerden hoe Gedeputeerden daar uitvoering aan geven. We ontwikkelden een Transparantie Index, waarop de provincie Limburg het beste scoorde en Noord-Holland het slechtste. Het resulteerde in een mooie publicatie in de Volkskrant.
In het kader van open lobby hebben we ook een tegenvaller moeten incasseren in 2023. De aangenomen motie voor een lobbyregister – waar Open State aan heeft meegewerkt – is in 2023 door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties afgeschoten. We hebben ons daar zoveel mogelijk tegen uitgesproken, door artikelen te publiceren op onze website over het belang van een lobbyregister. Ook zijn we in gesprek gegaan met de wetenschapper die in opdracht van BZK onderzoek deed naar het lobbyregister.
In november 2023 deden we opnieuw onderzoek naar de openbare agenda’s van bewindspersonen. Deze keer onderzochten we in hoeverre bijna 2500 externe afspraken van onze ministers aan de richtlijnen voldeden. Wat bleek? Die agenda’s worden steeds minder transparant. Hoewel er meer externe afspraken worden geregistreerd dan voorheen, is het overgrote deel van de afspraken nog steeds niet conform de eigen richtlijnen. Ook zijn de verschillen tussen ministeries enorm. Zo registreerde Hoekstra (BuZa) slechts 27 afspraken, terwijl Dijkgraaf (OCW) er 242 telde. En waar Jetten (EZK) in 83% van de afspraken het onderwerp daarvan benoemde was dat bij Ollongren (Defensie) slechts voor 15% van haar afspraken duidelijk.
We analyseerden alle afspraken met externe contacten tussen 1 oktober 2022 en 1 november 2023. Bij 44% van alle afspraken staat een onderwerp vermeld, maar dat zegt nog lang niet alles. Want hoe duid je een nietszeggend onderwerp als ‘vestigingsklimaat’ of ‘KLM’? Daarnaast is voor maar 26% van de afspraken duidelijk met wie de minister het gesprek voerde. Gesprekspartners zijn lang niet altijd benoemd of herleidbaar. Voor slechts 12% van de onderzochte afspraken was zowel een onderwerp als een gesprekspartner opgeschreven. Ook voldoen maar 3 ministers aan de eis om een contactpersoon met telefoonnummer en e-mailadres onder elke agenda-afspraak te vermelden. Tot slot leggen de verschillen in het registreren van agenda-afspraken soms bloot dat minister A een onderwerp, gesprekspartner of de gehele afspraak niet heeft opgenomen in de eigen agenda, maar minister B wél. Deze voorbeelden bevestigen ons vermoeden dat niet alle afspraken volledig worden geopenbaard.
Onze conclusies werden wijd gedeeld: onder andere de Volkskrant en NRC schreven erover, Charlotte werd geïnterviewd door EditieNL, en Nieuwsuur legde het vuur aan de schenen van demissionair minister Dilan Yesilgöz over haar gebrekkige openbare agenda.
In 2024 voeren we dit onderzoek opnieuw uit en maken we de balans op: is er verbetering zichtbaar? Of blijven bewindspersonen halsstarrig transparantie tegenwerken? Tot die tijd gaan we in gesprek met een aantal ministeries, om te zien waar er knelpunten en mogelijkheden tot verbetering zitten.
Het hoogtepunt van het Open Klachten project in 2023 was het organiseren van de maatschappelijke rondetafel. Voor deze sessie nodigden we maatschappelijke organisaties uit die zich bezighouden met klachtbehandeling, maar ook onderzoeksinstellingen en klachtbehandelaren. Het doel van deze rondetafel was om de Open Klachten standaard die Open State in 2022 heeft ontwikkeld te toetsen aan de maatschappelijke informatiebehoeften rondom klachten. Het was een vruchtbare middag, waarin we de waarde van hergebruik van klachteninformatie bespraken, de verschillende informatiebehoeften rondom dit thema verkenden, en de uitdagingen van het gebruik van de klachtenstandaard definieerden.
In samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en in het bijzonder Forum Standaardisatie neemt Open State Foundation deel aan verschillende evenementen om de visie voor een open overheid verder uit te dragen. In november 2023 begon dat met het ECP Jaarfestival, voor 2024 staan er meer evenementen op de planning.
In samenwerking met Ontola en met financiering van de VNG, heeft Open State Foundation Open Besluitvorming weer in de lucht gekregen. Deze tool brengt alle raadsstukken van 294 gemeenten de statenstukken van 6 provincies bijeen. In 2022 was de website, met financiering van VNG, in beheer bij Ontola. Toen de VNG deze financiering stopte, betekende dat dus het einde. Open Besluitvorming is ooit ontwikkeld door Open State Foundation (toen nog de noemers Open Raadsinformatie en Open Stateninformatie) en later in beheer gebdracht bij Ontola.
In 2023 liepen een aantal wetgevingstrajecten waar we als Open State samen met een grote groep partnerorganisaties inbreng op hebben gegeven. Zo moet de Open Data Richtlijn nog steeds in Nederland worden geïmplementeerd, maar ook de UBO-wetgeving ligt op tafel en er is nog de toekomst van de handelsregisters. Uitdaging in deze dossiers is dat het algemene publieke belang van hergebruik al snel het onderspit delft in de ogen van uitvoeringsorganisaties. In de balans tussen openbaarheid en privacy lijkt men wel bang voor rechtszaken van ondernemers en bedrijven en minder voor die van journalisten en maatschappelijke organisaties. Wij vinden hier met regelmaat een aantal organisaties die zover gaan dat ze lijken te pleiten voor privacy als absoluut en onschendbaar grondrecht waar geen publiek belang inbreuk op mag maken.
De gedachte dat misbruik van open data voor bijvoorbeeld doxing voorkomen kan worden komt daarbij voort uit een oude papieren mindset. Zelfs de AP lijkt niet met de tijd mee te zijn gegaan op dit punt. Voorkomen en bestraffen van misbruik van persoonsgegevens kun je niet doen door betaal-drempels op te werpen. Er moet beter worden nagedacht welke data de overheid in huis heeft en er moet beter worden gehandhaafd op misbruik. Het afsluiten van bijvoorbeeld de UBO-registers doet meer kwaad dan goed, in dit geval helpt het zelfs diegenen die misbruik maken van bedrijfsstructuren.
En natuurlijk
aan iedereen met wie we in 2023 hebben samengewerkt. Speciaal aan onze donateurs, vrijwilligers, fondsen, nieuwsbrieflezers en gebruikers van onze tools.
Onze financiering kwam in 2023 van:
Lees ook het financieel verslag 2023, het beleidsplan 2021-2025 of de documenten van andere jaren.
Dank voor het lezen! Om ook in 2024 succesvol te kunnen zijn hebben we meer donateurs nodig. Help jij ons met een maandelijkse of eenmalige gift? We waarderen je steun enorm en zetten deze vol in voor een digitaal transparanter Nederland! Sinds dit jaar staan we ook open voor bedrijfsdonateurs.
Doneer aan Open State Foundation
Deel ons jaarverslag met iemand die Open State Foundation nog niet kent!
🗞️ Meld je aan voor onze maandelijkse nieuwsbrief.
Thanks to our UK-based digital transparency friends @ mySociety for the code of this website.
Toot